Onderzoek

WAR (Wetenschappelijke Advies Raad)

Voor het werkelijk toekennen van de verzamelde gelden aan de juiste relevante onderzoekslijnen naar een geneesmiddel is een onafhankelijke Wetenschappelijke Advies Raad van de Stichting Campagneteam Huntington in oprichting.

De fondsaanvragen zullen door de onafhankelijke WAR worden beoordeeld op relevantie, kwaliteit, uitvoerbaarheid en inbedding.

De beoogde WAR bestaat uit een vijftal Nederlandse top-onderzoekers met hoge affiniteit voor neuro-degeneratieve ziektes (maar zijn zelf niet werkzaam in het Huntington onderzoeksveld, maar bijvoorbeeld Alzheimer of erfelijke spierziektes) evenals twee buitenlandse toponderzoekers uit het Huntington onderzoeksveld. Op deze manier garandeert de WAR een hoge mate van expertise en betrokkenheid, maar kunnen de WAR leden zelf geen onderzoeksvoorstellen indienen.

De WAR neemt actie tot het uitschrijven van een zogenaamde ‘call for proposals’. Onderzoekers kunnen vervolgens een ‘Letter of Intent’ indienen, wat een verkorte versie van de aanvraag naar financiering van onderzoek is. De WAR beoordeelt deze vooraanvragen en zal de meest kansrijke onderzoekers vragen een onderzoeksvoorstel te schrijven. Meerjarige projecten gaan eerst naar geanonimiseerde (buitenlandse) referenten voor beoordeling. Het commentaar van deze experts en het weerwoord daarop van de aanvragers, wordt in de uiteindelijke beoordeling door de WAR verwerkt.

De WAR is beslissingsgerechtigd voor het toekennen van de fondsen, zolang deze binnen het gestelde huishoudelijk regelement van de Stichting Campagneteam Huntington vallen (opgesteld door het CTH-bestuur). Belangrijkste pijler hierin is dat het gaat om onderzoek naar genezing.

ONDERZOEK


Het Campagneteam Huntington is in 2016 gestart met het werven van fondsen voor het financieren van onderzoek dat mikt op een therapie voor de ziekte van Huntington.

Een onderzoekslijn kent verschillende fases, elke fase kost tussen de € 250.000-375.000 en duurt enkele jaren. Met dit bedrag wordt de aanstelling van 1-2 junior onderzoekers voor 2 jaar betaald en de materiaalkosten zoals celkweek en chemicaliën (maar niet de aanstelling van de onderzoeksleider of apparatuur). Elke onderzoek dat gefinancierd wordt, is vooraf voorgelegd aan onze wetenschappelijke adviesraad, de WAR. In de WAR zitten onafhankelijke professionals waaronder neurologen als Berry Kremer, en onderzoekers werkend aan neurodegeneratieve ziektes (maar niet Huntington). Deze raad beoordeeld elk onderzoek en geeft een advies en prioritering over de ingediende onderzoeken.

Alle door het CTH gefinancierde onderzoeken richten zich op het vinden van een therapie die het mutante, klontergevoelige huntington eiwit verlaagt (huntington lowering) en daarmee de ziekte kan voorkomen, vertragen en mogelijk zelfs leidt tot verbetering. Hierbij gaat 100% van onze inkomsten naar onderzoek, er zijn geen vergoedingen voor het CTH bestuur of kosten voor de website etc. We financieren lopende en nieuwe lijnen vanuit de opbrengsten van acties, donaties en collectes, maar er zijn ook bedrijven, families en stichtingen die zelf een onderzoekslijn deels of geheel financieren.

Aan de hand van het advies bepalen wij welke onderzoekslijn(en) we als eerste willen financieren.Dat is soms een lastige keuze. Het is altijd afwegen… geven we het geld uit aan nieuwe, veelbelovende lijnen, of reserveren we geld voor als een gefinancierde lijn succesvol is en een vervolgfase in gaat. De fases variëren van het vinden van een nieuw aangrijpingspunt voor therapie, het vinden van medicijnen of een andere strategie om een gevonden aangrijpingspunt te manipuleren (en zo het utante eiwit te verlagen), en het valideren in menselijke celmodellen. We financieren geen klinische trials, en liever ook geen proefdier onderzoek.

Wat gebeurt er bij Huntington?

Het gemuteerde huntingtin eiwit heeft een lange reeks van stukjes klittenband bestaande uit het aminozuur glutamine. Deze lange reeks wordt polyGlutamine ofwel polyQ genoemd (Q is de afkorting van glutamine). Het mutante huntingtin eiwit (htt polyQ) vormt vervolgens eiwitklonteringen in de cel. Dit is het gevolg van een mutatie in het DNA (waar het gen dat codeert voor huntington zit) dat je van je ouders erft, en je hebt 50% kans dat gemuteerde stukje DNA te erven als je vader of moeder gendrager is. Het DNA en de genen zijn een soort receptenboek in de cel, en de mutatie zit dan eveneens in het recept ofwel de boodschap (RNA) die naar de eiwitfabriek in de cel gaat. Hierdoor wordne er mutante htt polyQ eiwitten gebaakt. Door de aanmaak te remmen, of de afbraak van het huntingtin eiwit te bevorderen kan de ziekte voorkomen worden.




Verschillende onderzoeksgroepen in Nederland zetten in op onderzoekslijnen die direct aangrijpingspunten moeten opleveren voor een genezende therapie voor de ziekte van Huntington. De belangrijkste voorbeelden zijn:

  • Specifieke onderschepping van het signaal binnen de cel dat het huntingtin eiwit gemaakt moet worden. Door het gebruik van zogenaamde anti-sense strategieën is een spiegelbeeld boodschap in cellen binnen te brengen die het signaal onderschept dat normaliter tot de aanmaak van huntingtin eiwitten leidt (onderschepping van de RNA boodschap vanuit het DNA naar de eiwit-fabrieken in de cel). Recentelijk zijn er strategieën ontwikkeld om dat ook bij Huntington te testen.
  • Het voorkomen dat de gemuteerde huntingtin eiwitten gaan klonteren. Er zijn verschillende zogenaamde chaperone eiwitten in de cel die voorkomen dat eiwitten verkeerde vormen aannemen of gaan klonteren. Enkele van deze chaperones blijken in staat om de klontering van huntingtin tegen te gaan, maar ze komen normaliter niet tot expressie in de hersenen. Het activeren van deze chaperones in de hersenen zou klontering tegen moeten gaan, en de afbraak van huntingtin bevorderen.
  • Het verbeteren van de afbraak van het huntingtin eiwit. Alle eiwitten in de cel worden na verloop van tijd weer afgebroken. De afbraak van het gemuteerde huntingtin verloopt echter erg inefficiënt. Recent onderzoek toont aan dat door de mutatie van huntingtin de herkenning door de afbraak enzymen (de ‘vuilnismannen’) heel inefficiënt is. Het bevorderen van herkenning, mede door de identificatie en activatie van betrokken enzymen zal de afbraak bespoedigen en klontering voorkomen.



Inmiddels zijn er verschillende onderzoekslijnen gestart, waarbij meerdere onderzoekslijnen al in de tweede fase zitten.

Actieve onderzoeken:

  • Prof. Harm Kampinga (UMCG) - fase 2 (2021-2023): Remmen van Toxische klontering van Huntingtin door activatie van chaperone DnaJB6.
  • Prof. Eric Reits (AmsterdamUMC locatie AMC) – fase 2, (2021-2023): Validatie van geïdentificeerde enzymen betrokken bij HTT markering
  • Prof. Eric Reits (AmsterdamUMC locatie AMC) – fase 2, (2021-2023): Compound screening: small molecule compounds die het mutant HTT selectief verlagen
  • Dr. Stephan Rudinger (Universiteit Utrecht) (2019-2022): identificatie van peptides die Huntington eiwit klontering tegengaan
  • Dr. Willianne Vonk (Prinses Maxima Centrum) samen met de Vereniging van Huntington (2019-2022): Understanding the pathogenicity of mutant Huntingtin conformations and their modulation by the chaperonin TRiC/CCT
  • Prof. Patrick van der Wel (Universiteit Groningen) (2019-2022): Curcumine als potentiële compound om aggregatie van Huntington tegen te gaan.
  • Prof. Willeke van Roon (LUMC) en biotech proQR (Leiden) -fase 2 en 3 (2018-2022)
  • Biotech proQR (Leiden) -fase 3(2018-2023)
  • Prof. Harm Kampinga (UMCG) screening DnaJB6 (2018-2020)
  • Prof. Harm Kampinga (UMCG) chemische chaperone op basis van DnaJb6 (2018-2020)
  • Prof. Eric Reits (AmsterdamUMC locatie AMC) Identificatie van geïdentificeerde enzymen betrokken bij HTT markering fase 1 (2018-2020)
  • Prof. Eric Reits (AmsterdamUMC locatie AMC) Compound screening: small molecule compounds die polyQ peptides selectief verlagen (2018-2020)
  • Prof. Willeke van Roon (LUMC) en biotech proQR (Leiden) -fase 1 (2018-2020)

Reeds afgesloten onderzoeken:

Daarnaast draagt het Campagneteam Huntington 150.000 euro bij aan het recent gestarte CureQ consortium (www.cureQ.nl) waarin de verschillende Nederlandse Huntington onderzoekers, neurologen en biotech samenwerken, en nieuwe potentiële therapieën voor Huntington ontwikkeld en gevalideerd zullen worden. Eric Reits is coördinator, Willeke van Roon en Harm Kampinga beiden projectleiders, en Willianne Vonk onderzoeksleider, waarbij ze resultaten uit lopende onderzoeken gefinancierd door het Campagneteam Huntington zullen voortzetten en valideren met gekweekte menselijke hersencellen.

Met de nieuwe inkomsten uit acties en donaties kunnen we de vervolgonderzoeken mogelijk maken, en mogelijk ook nieuwe onderzoekslijnen financieren in Nederland, allen mikkend op een therapie die het mutante huntington eiwit verlaagt en zo de ziekte uitstelt, stop ten kan voorkomen.